Etalagebenen danken hun naam aan het feit dat de pijn die het veroorzaakt vaak wordt opgelost door even stil te staan, bijvoorbeeld voor een winkel in een winkelstraat. Even rusten en in de etalage kijken dus. In Nederland hebben ruim 400.000 mensen last van etalagebenen. Jaarlijks krijgen 25.000 patiënten deze diagnose te horen.
Etalagebenen
Maar wat houdt de aandoening etalagebenen eigenlijk in? Het wordt veroorzaakt door een vernauwing in de bloedvaten die door de buik, het bekken of de benen lopen. En vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met arteriosclerose (slagaderverkalking), een aandoening waarbij de bloedvaten in de buik, bekken of beenslagader langzaam vernauwen en zelfs afgesloten kunnen raken.
De diagnose
Dat zorgt ervoor dat er minder bloed door de benen stroomt waardoor de beenspieren, bij inspanning, minder zuurstof krijgen. Dit zorgt vooral voor pijn tijdens het bewegen terwijl het verdwijnt als je daarmee stopt.
Een ongezonde levensstijl versnelt het proces. Je moet dan denken aan overgewicht, diabetes type 2, hoge bloeddruk en een hoog cholesterol. Roken is helemaal funest. Dat is ook het geval als een van je ouders op jongere leeftijd een hart- of vaatziekte heeft (gehad). Etalagebenen komen vaker voor op latere leeftijd. Het is belangrijk om niet met deze klachten door te blijven lopen. Zonder de juiste behandeling zullen de klachten aanhouden en in veel gevallen juist langzaam toenemen.
Klachten bij etalagebenen
Bij de helft van de mensen gaat dat gepaard met pijn in een spiergroep, zoals de kuit, het bovenbeen of de bilspier. Bij iedereen voelt de pijn anders. De een heeft pijnlijke krampen, de andere een zeurende pijn in de benen. Vooral tijdens het bewegen. Eventjes stilstaan doet de pijn afnemen. Daarom worden het etalagebenen genoemd. Net als bij winkelen, stop je even voor de etalage omdat de pijn dan af zou nemen. Artsen noemen de aandoening Claudicatio intermittens of Perifeer arterieel vaatlijden.
Behalve pijn bij het lopen, komen ook andere klachten voor zoals:
- koude voeten
- verdwijnen van haargroei op voeten en tenen
- verdikking van de teennagels (kalknagels)
- langzamere groei van de teennagels
- een verminderd gevoel in de benen
- Hoe stel je de diagnose vast
Diagnose
Bij klachten van etalagebenen kan tijdens een lichamelijk onderzoek worden gecontroleerd of er nog een polsslag voelbaar is in de liesslagader (arteria femoralis communis), de knieholte (arteria poplitea) en aan de voet. Als er geen polsslag voelbaar is, kan verder vaatonderzoek noodzakelijk zijn.
Om de ernst van de vaataandoening in te schatten, kunnen drukmetingen worden uitgevoerd. Deze onderzoeken vinden plaats in het vaatlaboratorium.
Behandeling van etalagebenen
De huisarts kan (laten) onderzoeken of de bloedvaten in je benen vernauwd zijn. Dit gebeurt door het vergelijken van de bloeddruk in armen en enkels. Met etalagebenen word je meestal doorverwezen naar een gespecialiseerde fysiotherapeut. (Hart-, vaat-, en long) fysiotherapeuten zijn specifiek geschoold in het geven van training bij etalagebenen. Dankzij deze behandeling is een operatie meestal niet nodig. Een belangrijke reden om terughoudend te zijn met ingrijpen is dat dotteren leidt tot dotteren. Als je eenmaal begint te opereren aan bloedvaten, dan ontstaat er vaak littekenvorming, waardoor het vat opnieuw dicht kan gaan zitten en er opnieuw geopereerd moet worden.
Levensverwachting
Aan etalagebenen ga je niet dood, maar wel heb je een lagere levensverwachting. De oorzaak zit namelijk niet alleen in je benen maar in je hele lichaam en dus ook in de slagaders naar het hart en de hersenen. Als die daardoor te weinig zuurstof krijgen, krijg je een hartaanval of een beroerte.
Wat kun je doen bij etalagebenen?
Bij een vermoeden van slagaderverkalking wordt vaak doorverwezen naar een radioloog. Daar worden de bloedvaten in beeld gebracht. Daarna kom je waarschijnlijk uit bij de vaatchirurg. Die kan een ballonnetje in de vernauwde slagader schuiven waardoor het bloedvat verwijdt en eventueel een stent inbrengen die het bloedvat openhoudt. Maar ook een bypass is een optie. Daarbij wordt het bloed via een omweg langs het afgesloten vast geleid.
Maar veel beter is het om te beginnen met het aanpassen van je leefstijl. Stop met roken, eet gezond en beweeg! En ben je te zwaar, dan zul je waarschijnlijk moeten afvallen. Van de mensen die voor een operatie kiezen gaat veertig procent opnieuw de fout in. Verander je je levensstijl niet, dan zullen je aderen weer dichtslibben en krijg je opnieuw klachten.
Begeleide looptherapie
Looptherapie bij etalagebenen onder begeleiding van een gespecialiseerd fysiotherapeut is goedkoper, duurzamer en veiliger dan een operatie. Bij begeleide looptherapie werk je aan verbetering van de algehele conditie, train je ook hart en longen en het niet aangedane been.
Daarnaast is er aandacht voor krachttraining en balansverbetering. Allemaal factoren die bijdragen aan een betere kwaliteit van leven – je gaat je beter en fitter voelen. Dat geldt ook voor de adviezen en begeleiding rond een gezonde leefstijl, zoals hulp bij stoppen met roken, gezonde voeding en dagelijks bewegen. Overigens: looptherapie sluit niet uit dat je toch een operatie nodig hebt op den duur. Eén op de vijf mensen die looptherapie heeft gehad, krijgt later toch een ingreep.
