Hoewel de griepprik (influenzavaccin) effectief is in het verminderen van de kans op ernstige griep en complicaties veroorzaakt door influenza, biedt het geen absolute garantie tegen het krijgen van de griep. Er zijn verschillende redenen waarom iemand die de griepprik heeft gehad nog steeds de griep kan krijgen.
Wat is griep?
De meest voorkomende symptomen van griep zijn plotselinge koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn en een droge hoest. Hoewel de hoest langdurig kan zijn, verdwijnen de andere klachten doorgaans binnen twee tot zeven dagen. Bij oudere mensen, met name degenen die kwetsbaar zijn, kunnen de symptomen mogelijk minder duidelijk naar voren komen.
Elke winter ervaren vele mensen symptomen van een acute luchtweginfectie, die veroorzaakt kunnen worden door diverse virussen zoals het influenzavirus (griepvirus), SARS-CoV-2 (veroorzaker van COVID-19), RS-virus (respiratoir syncytieel virus) of het rhinovirus. De term ‘griep’ wordt officieel alleen gebruikt wanneer de symptomen voortkomen uit het influenzavirus.
Is griep gevaarlijk?
Voor de meeste mensen is griep doorgaans een onplezierige ervaring, maar sommigen kunnen ernstig ziek worden. De meest voorkomende complicaties van griep zijn bronchitis en longontsteking, die mogelijk een ziekenhuisopname vereisen. Griep vormt met name een risico voor mensen van 60 jaar en ouder, en voor mensen met chronische aandoeningen zoals hart-, long-, suikerziektepatiënten, en mensen met een verminderde immuniteit. Niettemin kan het iedereen hard treffen; tijdens pandemieën in 1918 en 2009 (zie verderop) werden vooral jonge, gezonde mensen ernstig ziek.
Kun je griep voorkomen?
Jaarlijks leidt influenza in Nederland tot talrijke ziekenhuisopnames, ernstige complicaties en zelfs sterfgevallen. Daarom wordt in Nederland iedereen vanaf 60 jaar jaarlijks aangeboden om een griepprik te ontvangen, evenals mensen met chronische medische aandoeningen zoals longziekten of hartproblemen. Het griepvaccin dat in Nederland wordt toegediend, biedt bescherming tegen vier verschillende typen van het griepvirus. Dit is de enige bewezen efficiënte methode van preventie.
Wie zouden een griepprik moeten halen?
Ben je wat ouder, heb je hartproblemen, astma, diabetes of een long-, nier- of immuunziekte dan kun je een griepprik halen. Omdat griepvirussen nogal snel veranderen moet je je ieder jaar opnieuw laten inenten. Het vaccin bestaat uit een beetje virus en maakt het afweersysteem op het virus attent zodat het meteen in actie kan komen bij een werkelijke besmetting.
Waarom moet je ieder jaar een griepprik halen?
Het griepvirus is lastig. Het is namelijk zo dat er niet meer 1 griepvirus is. Er zijn sowieso al drie groepen en daarbinnen zitten heel veel varianten. En al die varianten muteren voortdurend. Wetenschapper moeten dus ieder jaar bepalen welke variant ze het komende griepseizoen verwachten. Dat doen ze door ieder voorjaar te kijken welke varianten op het zuidelijk halfrond actief zijn. Dit is omdat daar het griepseizoen dan al begonnen is
Kan dat ook misgaan?
Ja. Het proces van het produceren van de griepprik neemt meer dan zes maanden in beslag. Gedurende deze periode kunnen nieuwe varianten van griepvirussen opkomen. Het is mogelijk dat de griepprik minder effectief is tegen deze nieuwe varianten. De effectiviteit van de griepprik wordt dus beïnvloed door de mate waarin de vaccinatie aansluit bij de op dat moment circulerende griepvirussen.
De effectiviteit van de griepprik varieert van persoon tot persoon en is afhankelijk van de individuele weerstand, leeftijd en gezondheid. Over het algemeen is de griepprik minder doeltreffend wanneer het eigen afweersysteem verminderd functioneert, bijvoorbeeld als gevolg van ouderdom, ziekte of het gebruik van bepaalde medicijnen. In dergelijke gevallen kan het lichaam na vaccinatie mogelijk onvoldoende afweerstoffen tegen het griepvirus aanmaken.
Niettemin kan iemand met een verminderde weerstand na het ontvangen van de griepprik toch voldoende afweerstoffen produceren en bescherming tegen de griep genieten. Mocht die persoon toch griep krijgen, dan vermindert de griepprik doorgaans de ernst van de ziekte. De symptomen zijn dan vaak minder hevig en de kans op complicaties, zoals een longontsteking, neemt af.
Voor mensen met een verminderde weerstand is het sterk aan te raden om jaarlijks de griepprik te halen, aangezien zij een verhoogd risico lopen op ernstige ziekte door de griep. Dit verkleint tevens de kans op ernstige complicaties of overlijden als gevolg van de griep.
Toch griep na de griepprik?
Het kan dus toch gebeuren dat je ziek wordt. Dit kan verschillende oorzaken hebben. De griepprik werkt minder goed als je eigen afweersysteem minder goed werkt. Het kan ook voorkomen dat je besmet bent met een ander luchtwegvirus dan het griepvirus. Veel virussen veroorzaken klachten die lijken op griep. Mensen hebben het dan al snel over ‘een griepje’. De griepprik beschermt alleen tegen griepvirussen. Aan de klachten alleen is niet te zien of je besmet bent met een griepvirus of een ander luchtwegvirus.