Een liesbreuk is een uitstulping van de buikinhoud en het buikvlies door de buikspieren heen. Dit is dan ter hoogte van de lies. Het lijkt dan alsof iemand een soort grote bobbel aan de buitenkant van de buik heeft zitten. Het wordt ook wel hernia inguinalis genoemd. De liesbreuk komt omdat er een zwakke plek of opening van de buikwand is in de liesstreek. Mannen hebben er vaker last van dan vrouwen. 1 op de 4 mannen krijgt een behandeling voor de uitstulping.
Ontstaan liesbreuk
De opening kan aangeboren zijn of ontstaan doordat de buikwand wordt uitgerekt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door te zwaar tillen, hoesten, te hard persen of omdat iemand veel zwaarder wordt. Een liesbreuk verdwijnt niet zomaar vanzelf. Ook kan hij groter worden. Door de breuk kunnen buikvlies en buikvet en bijvoorbeeld een deel van de darmen naar buiten stulpen. Dat veroorzaakt dan die rare bobbel. Die uitstulping kan dan ook pijnlijk zijn, branden of steken. Dit wordt erger als iemand bijvoorbeeld een bepaalde houding aanneemt of de druk toeneemt door bijvoorbeeld te persen op de wc of door zwaar tillen. In die gevallen is een operatie echt nodig.
Klachten bij een liesbreuk
- Een rare uitpuiling in de buik
- Een zwelling die soms doorloopt tot aan de balzak of schaamlip. Bij iemand met veel buikvet is de liesbreuk minder goed te zien.
- Pijn, een gevoel van beknelling, branden of steken (maar dat hoeft niet)
- Er kan ook alleen een zwelling zijn zonder pijn. In dat geval kan iemand wel het gevoel hebben dat er iets in de weg zit in de lies. Er is dan niet echt pijn, maar het voelt wel ongemakkelijk.
- Ook kan er alleen pijn zijn zonder dat er een zwelling lijkt te zijn. De liesbreuk wordt dan vaak niet als zodanig herkend. Dit komt vooral bij vrouwen voor.
Oorzaak liesbreuk
Een zwakke plek in de buikwand is de oorzaak van de liesbreuk. Maar hoe komt het dat iemand zo’n zwakke plek heeft? De oorzaken:
- Het kan aangeboren zijn.
- Het kan komen door druk of spanning op de buikwand in combinatie met verzwakking van spieren en bindweefsel. Roken maakt bindweefsel bijvoorbeeld zwakker. Maar ook als iemand veel moet hoesten door roken of een longaandoening is de kans op een liesbreuk groter. Mensen die vaak last hebben van verstopping en die dus heel hard moeten persen op de wc hebben ook sneller kans op zo’n zwakke plek. Ook langdurig zwaar werk doen, waarbij vaak zware dingen getild moeten worden, vergroten de kans op zo’n zwakke plek in de buikwand.
Een beknelde liesbreuk
Een liesbreuk kan heel soms beklemd raken. Er zit dan een stukje darm of vet vast in de opening of zwakke plek tussen de spieren van de buikwand en kan niet meer terug. Een beklemde liesbreuk doet veel pijn en moet meestal met spoed geopereerd worden. Dat het om een beknelde liesbreuk gaat is dan wel duidelijk door de enorme pijn die iemand dan heeft. Bij 3 van de 100 liesbreuken komt een beknelling voor.
Hoe ziet de buikwand eruit en waarom krijg je een liesbreuk?
De buikwand bestaat uit spieren en peesbladen, onderhuids vetweefsel en de huid. Als daar een zwakke plek zit, kan een stukje buikvlies en soms ook een stukje darm tussen de spierlagen uitpuilen. Die zwakke plek wordt een breukpoort genoemd. De uitstulping zelf wordt aangeduid met breukzak.
De diagnose
De huisarts kan vaak wel zien of iemand een liesbreuk heeft. Hij/zij onderzoekt het gebied en vraagt vaak om op de hand te blazen. Door het blazen komt er druk op het gebied en kan de uitstulping beter zichtbaar worden. Soms is er twijfel over een liesbreuk bijvoorbeeld als de zwelling op een plek zit waar de arts hem niet verwacht. Soms verdwijnt de zwelling ook weer gedeeltelijk en komt daarna weer terug. Of de arts voelt hem niet bij het lichamelijk onderzoek. Soms ook heeft iemand wel liesklachten, maar is er geen zwelling te voelen. Met een echo van de lies kan goed geconstateerd worden of er een liesbreuk zit of niet.
Behandeling van een liesbreuk
Een liesbreuk gaat niet vanzelf over. Bij mensen met klachten wordt meestal geopereerd. Zijn er geen of nauwelijks klachten dan wordt vaak niet geopereerd. Wel wordt de liesbreuk vaak geleidelijk aan steeds groter en ontstaan er dus ook meer klachten. Bij meer dan de helft van de mensen met een liesbreuk is binnen een jaar wel een operatie nodig.
Geen operatie bij een liesbreuk en dan?
Wie niet geopereerd wordt aan de liesbreuk kan in principe wel alles doen. Maar voorzichtigheid is wel geboden. Er moet vooral voorkomen worden dat de druk op de onderbuik groot wordt. Dit kan door:
- Te stoppen met roken
- Te zorgen voor “gemakkelijk” poepen zodat er niet geperst hoeft te worden. Dit kan door vezelrijk te eten, genoeg te drinken en genoeg te bewegen.
- Activiteiten te mijden die veel druk op de onderbuik geven zoals zwaar tillen
- Breukbanden die om de buik moeten, kunnen ook helpen
De operatie voor een liesbreuk
Er zijn 2 manieren om een liesbreuk te herstellen: de open of klassieke operatie en de kijkoperatie. Bij een open of klassieke operatie maakt de arts een sneetje in de buurt van de breuk. Hij duwt het uitstulpende buikvlies terug in de buikholte en brengt over de zwakke plek een matje van kunststof aan.
Bij een kijkoperatie maakt de arts 3 kleine sneetjes van ongeveer een centimeter in de buikwand. Hij brengt 3 smalle buisjes in ter hoogte van de liesbreuk. Via de buisjes volgt een camera en instrumenten om te opereren. De camera is verbonden met een monitor. Op een scherm kan de arts zijn handelingen volgen en het uitstulpende buikvlies terug in de buikholte duwen. Daarna brengt hij over de zwakke plek een matje van kunststof aan.