Hondsdolheid, ook bekend als rabies, is een virale infectie die het centrale zenuwstelsel aantast. Het wordt meestal overgedragen via speeksel van een geïnfecteerd dier, meestal door een beet. De ziekte is zeer ernstig en kan dodelijk zijn als deze niet snel wordt behandeld.
Wat is hondsdolheid
Hondsdolheid, dat ook wel rabies wordt genoemd, is een virusinfectie van de hersenen die zonder tijdige behandeling dodelijk afloopt. Wereldwijd overlijden jaarlijks zo’n 60.000 mensen aan rabiës volgens de GGD. Hondsdolheid is vrijwel altijd dodelijk nadat de symptomen eenmaal zijn begonnen. Daarom is het van cruciaal belang om onmiddellijk medische hulp te zoeken als je mogelijk bent blootgesteld aan het virus door een beet van een mogelijk geïnfecteerd dier, zelfs als er nog geen symptomen zijn opgetreden. Als preventieve maatregel is het belangrijk om vaccinaties te overwegen, vooral als je naar gebieden reist waar hondsdolheid nog steeds voorkomt of als je beroepsmatig met dieren werkt die het virus kunnen dragen.
Symptomen Rabies
De symptomen van hondsdolheid bij mensen kunnen variëren, maar ze kunnen onder meer zijn:
- Koorts en griepachtige symptomen: In het begin kan hondsdolheid lijken op een gewone virale infectie, met symptomen zoals koorts, malaise, hoofdpijn en spierpijn.
- Neurologische symptomen: Naarmate de ziekte vordert, kunnen mensen neurologische symptomen ontwikkelen, zoals angst, prikkelbaarheid, verwarring, hallucinaties en problemen met slikken en ademhalen.
- Hydrofobie: Een kenmerkend symptoom van hondsdolheid is hydrofobie, waarbij de persoon hevige angst voor water ontwikkelt en moeite heeft met slikken vanwege spierspasmen in de keel.
- Verlamming: Naarmate de ziekte voortschrijdt, kan verlamming optreden, wat uiteindelijk kan leiden tot coma en overlijden.
Hoe kun je Rabies krijgen
Je kunt het krijgen als een met rabies besmet dier je bijt, krabt op likt op een niet-intacte huid. Je kunt ook met het virus te maken krijgen als speeksel van het dier op het slijmvlies van bijvoorbeeld je ogen of mond komt. Er is geen kans om rabiës op te lopen door contact met urine, ontlasting of bloed van een mens of dier die met rabiës besmet is.
In welke landen komt hondsdolheid voor?
Hondsdolheid komt wereldwijd voor, maar de prevalentie ervan varieert sterk tussen landen en regio’s. In sommige landen is de ziekte goed onder controle dankzij effectieve vaccinatieprogramma’s voor huisdieren en menselijke preventieve maatregelen, terwijl in andere gebieden rabies nog steeds een aanzienlijk probleem vormt. Hier zijn enkele voorbeelden van landen waar hondsdolhe voorkomt:
- Afrika: Hondsdolheid is nog steeds wijdverspreid in veel delen van Afrika, vooral in landelijke gebieden waar er beperkte toegang is tot vaccinaties en medische zorg. Landen zoals India, Madagaskar en Ethiopië hebben bijvoorbeeld nog steeds te maken met aanzienlijke problemen op het gebied van hondsdolheid.
- Azië: In veel Aziatische landen komt hondsdolheid voor, vooral in landelijke gebieden. Landen zoals Bangladesh, Cambodja, Thailand en Vietnam hebben nog steeds meldingen van hondsdolheidsgevallen.
- Zuid-Amerika: Hondsdolheid komt ook voor in delen van Zuid-Amerika, zoals Peru, Bolivia en delen van Brazilië.
- Midden-Oosten: Sommige landen in het Midden-Oosten hebben nog steeds meldingen van hondsdolheid, hoewel het aantal gevallen varieert.
- West-Europa, Noord-Amerika en Australië: In deze regio’s, waaronder landen zoals Nederland, zijn effectieve maatregelen genomen om hondsdolheid onder controle te houden. Gevallen van hondsdolheid zijn zeldzaam en worden vaak geïmporteerd door reizigers.
Het is belangrijk om te weten dat hondsdolheid overal kan voorkomen, dus het is verstandig om jezelf en je huisdieren te beschermen door vaccinaties en voorzorgsmaatregelen te nemen, vooral als je naar gebieden reist waar hondsdolheid nog steeds een risico vormt.
Rabies in Nederland
In de afgelopen 60 jaar kregen maar acht Nederlanders hondsdolheid, meldt Thuisarts.nl: ,,Die mensen werden bijna allemaal in het buitenland gekrabd of gebeten.”
Welke dieren verspreiden Rabies
Hondsdolheid (rabiës) wordt meestal verspreid door zoogdieren. Hier zijn enkele van de belangrijkste diersoorten die het rabiësvirus kunnen dragen en verspreiden:
- Honden: Honden zijn een van de meest voorkomende dragers van hondsdolheid en kunnen het virus gemakkelijk overdragen via beten, likken of krabben.
- Vossen: Wilde vossen zijn ook bekend als dragers van het rabiësvirus. Ze kunnen het virus verspreiden via beten en speeksel.
- Vleermuizen: Vleermuizen kunnen hondsdolheid dragen en verspreiden zonder duidelijke tekenen van ziekte. Blootstelling aan een vleermuis, zelfs zonder zichtbare beet, moet serieus worden genomen.
- Stinkdieren: Stinkdieren kunnen ook drager zijn van hondsdolheid en het virus verspreiden.
- Mangoesten: In sommige delen van de wereld zijn mangoesten dragers van hondsdolheid en kunnen ze het virus overdragen.
- Wasberen: Wasberen kunnen ook besmet zijn met het rabiësvirus en het op mensen en andere dieren overdragen.
- Katachtigen: In sommige regio’s kunnen wilde katachtigen, zoals lynxen of bobcats, het virus dragen.
- Wilde knaagdieren: Terwijl knaagdieren zoals muizen en ratten zelf meestal geen hondsdolheid dragen, kunnen ze indirect betrokken zijn bij de verspreiding door gebeten te worden door geïnfecteerde dieren en zo het virus verder te verspreiden.
Hoe weet je of een dier besmet is
Het is belangrijk om te onthouden dat deze symptomen niet altijd duidelijk aanwezig zijn en dat andere aandoeningen vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken. Als je vermoedt dat een dier besmet is met hondsdolheid, is het van cruciaal belang om afstand te houden en professionele hulp in te schakelen. Vermijd direct contact met het dier en neem contact op met instanties om het dier te laten onderzoeken.
Onthoud dat de enige definitieve manier om vast te stellen of een dier besmet is met hondsdolheid, is door laboratoriumtests uit te voeren op het hersenweefsel van het dier na de dood. Het is altijd veiliger om voorzichtig te zijn en niet in contact te komen met verdachte dieren om het risico op blootstelling aan het virus te minimaliseren.
Een dier dat besmet is zal uiteindelijk klachten vertonen. Het gaat dan om agressie of plotseling veranderend gedrag en om symptomen zoals spierkrampen en kwijlen. Maar een dier kan al besmettelijk zijn voordat het ziek wordt.
Wat moet je doen als je in aanraking bent geweest met een besmet dier?
Wanneer je risico hebt gelopen door een beet, krab of lik, is het belangrijk om de wond minimaal 15 minuten goed schoon te maken met water en zeep, en deze te ontsmetten met Betadine of alcohol (70 procent). Vervolgens is het van belang om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken. Bij voorkeur binnen 24 uur, ook als iemand tegen rabiës is gevaccineerd. Er wordt dan zo snel mogelijk gestart met een noodbehandeling om te voorkomen dat iemand besmet raakt.
Inenten tegen hondsdolheid
De vaccinatie wordt meestal aanbevolen voor reizigers die naar gebieden gaan waar hondsdolheid nog steeds voorkomt, zoals sommige delen van Afrika, Azië en Zuid-Amerika, waar blootstelling aan besmette dieren een risico kan vormen. De vaccinatie kan ook worden aanbevolen voor mensen die beroepsmatig in contact komen met dieren die hondsdolheid kunnen dragen, zoals dierenartsen, dierenverzorgers en vleermuisonderzoekers. Deze vaccinatie bestaat uit 2 prikken die zorgen voor levenslange bescherming tegen de ernstige gevolgen van het virus. De preventieve vaccinatie zorgde ervoor dat een persoon minder shots nodig heeft als hij of zij in aanraking komt met een virus. Door leveringsproblemen bij producenten is er een landelijk tekort aan het vaccin tegen hondsdolheid. Mensen kunnen zich hierdoor niet meer preventief laten inenten als ze naar een land gaan waar veel hondsdolheid voorkomt. Het tekort duurt waarschijnlijk tot januari 2024 stelt de GGD.
