Sint-janskruid (Hypericum perforatum) is een kruid dat vaak wordt genoemd als een mogelijk plantaardig alternatief bij de behandeling van milde tot matige depressieve symptomen. Het actieve bestanddeel in het kruid dat aan deze effecten wordt toegeschreven, is hypericine.
Toch is het middel niet 100 procent veilig. Helemaal niet als je ook medicijnen slikt.
Hoe herken je Sint janskruid?
Sint-janskruid (Hypericum perforatum) is een kruid dat vaak voorkomt in Europa, Azië en Noord-Afrika. Het staat bekend om zijn kleine gele bloemen en wordt vaak gebruikt in kruidengeneeskunde. De plant heeft opvallende gele bloemen met vijf bloemblaadjes. Deze bloemen zijn meestal ongeveer 2 tot 3 centimeter in diameter en hebben talrijke langwerpige meeldraden in het midden. Dit plantje bloeit vaak rond het Sint Jansfeest op 24 juni. De bladeren zijn smal, langwerpig en tegenoverstaand. Ze hebben transparante kleine olieklieren die eruit zien als kleine gaatjes als je de bladeren tegen het licht houdt. Wanneer je de bladeren tussen je vingers wrijft, zul je een roodachtige olieachtige substantie opmerken. Het kruid gedijt goed op zonnige plaatsen en komt vaak voor in weilanden, bosranden, langs wegen en in open gebieden.
Wat doet sint-janskruid?
Hypericum perforatum wordt al heel lang ingezet tegen somberheidsklachten. Ook worden kruidenproducten met Sint-Janskruid zijn als geneesmiddel goedgekeurd voor de behandeling van volwassenen met milde tot matige depressieve klachten en bij milde maag-darmproblemen.
Net als de andere medicijnen tegen depressiviteit beïnvloedt het kruid de lichaamseigen stoffen in de hersenen die een rol spelen bij stemmingen en emoties. Hoe het precies werkt is nog niet helemaal bekend. Kruidenproducten met Sint-Janskruid worden als supplement daarnaast ook gebruikt bij andere klachten zoals bij rugpijn, urineweginfecties of verkoudheid.
Risicovol met andere medicijnen
Renger Witkamp, hoogleraar voeding en farmacologie aan de Universiteit van Wageningen: ‘Wetenschappers en psychiaters zijn het er inmiddels wel redelijk over eens dat sint-janskruid, als een van de weinige plantaardige preparaten, lijkt te werken bij milde tot matige depressie. Is iemand zwaar depressief, dan zal sint-janskruid niet helpen.’ Toch kan het gebruik gevaarlijk zijn in combinatie met andere medicijnen.
Het kruid kan volgens Witkamp wisselwerkingen geven met sommige medicijnen. ,,Dat heeft te maken met ‘enzym-inductie’: sint-janskruid verhoogt de activiteit van bepaalde enzymen, eiwitten die medicatie helpen afbreken in de lever. En als je sint-janskruid gebruikt in combinatie met antidepressiva zoals Prozac (fluoxetine) of paroxetine kan dit voor problemen zorgen.
Beide dragen namelijk bij aan een verhoogd niveau van deze neurotransmitter, wat kan leiden tot ophoping. Dit kan resulteren in het gevaarlijke serotoninesyndroom, gekenmerkt door symptomen als hartkloppingen, verwardheid, koorts, hallucinaties, en in zeldzame gevallen zelfs fatale uitkomsten.
Met welke medicijnen kun je het beter niet gebruiken?
Kruidenproducten met Sint-Janskruid kunnen ervoor zorgen dat onder andere de volgende medicijnen minder goed werken:
- antibiotica
- orale anticonceptiemiddelen
- hiv-medicijnen
- antikankermedicijnen. Er kan een andere ernstige interactie optreden wanneer antikankermiddelen, zoals die worden gebruikt tijdens chemotherapie, worden gecombineerd met sint-janskruid. Ironisch genoeg nemen veel kankerpatiënten soms sint-janskruid in om hun gemoedstoestand te verbeteren. Hoewel het soms een positief effect lijkt te hebben, kan dit ook veroorzaakt worden doordat de kankermedicijnen worden afgebroken, waardoor ze hun beoogde werking niet meer kunnen vervullen.
- medicijnen die de afweer onderdrukken
Voorbeelden van medicijnen waarvan Sint-Janskruid de werking kan versterken:
- antidepressiva
Is sint-janskruid veiliger dan antidepressiva?
Hoewel het een vaststaand feit is dat het een natuurlijk middel is, is het een misvatting om te veronderstellen dat het per definitie veiliger is dan door artsen voorgeschreven medicijnen. Volgens Witkamp: ‘Bij het gebruik van plantaardige middelen heb je vaak te maken met variërende samenstellingen en dus schommelende kwaliteit, vooral bij preparaten die als voedingssupplement worden verkocht. Sommige preparaten vallen onder de geneesmiddelenwetgeving en zijn in dit opzicht beter gestandaardiseerd.’
Synthetische antidepressiva zijn medicijnen die uitsluitend op recept verkrijgbaar zijn. Hun effectiviteit blijft constant, en vanwege strenge wetgeving worden ze zorgvuldig gecontroleerd. Ondanks deze grondige controles doen er vaak ongegronde negatieve verhalen de ronde over synthetische antidepressiva. Dit kan wellicht worden verklaard doordat het kruid doorgaans minder krachtig werkt dan antidepressiva, met daardoor ook minder uitgesproken bijwerkingen.
Bijwerkingen
Gemelde bijwerkingen zijn onder andere:
- Misselijkheid
- Hoofdpijn
- Maag-darmklachten
- Droge mond
- Langdurige blootstelling aan zonlicht kan fotosensibiliteit veroorzaken. Dit betekent dat de huid gevoeliger wordt voor zonlicht, wat kan leiden tot zonnebrand. Mensen die het middel gebruiken, moeten voorzichtig zijn en zonnebrandmiddelen gebruiken om huidproblemen te voorkomen.
Niet geschikt voor iedereen: Het is mogelijk niet geschikt voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en mensen met bepaalde medische aandoeningen. Raadpleeg altijd een gezondheidsprofessional voordat je begint met het gebruik van nieuwe supplementen, vooral als je zwanger bent of gezondheidsproblemen hebt.
Waarschuwing
Slik je medicijnen? Gebruik dan niet zomaar sint-janskruid. En wil je het per se wel gebruiken, overleg altijd met een arts of informeer bij de apotheek.