Een stembandverlamming, ook wel bekend als larynxverlamming of vocale snoerparalyse, is een medische aandoening waarbij de spieren die de stembanden in de keel controleren niet goed functioneren. Dit kan leiden tot problemen met de stemproductie en spraak, omdat de stembanden niet in staat zijn om zich normaal te bewegen of te sluiten.
Hoe ontstaat een stembandverlamming
Neurologische oorzaken kunnen de oorzaak zijn. Dit kunnen aandoeningen zijn die de zenuwen die de stembanden aansturen aantasten, zoals letsel aan de hersenen of het ruggenmerg, beroertes, neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose, of schade aan de zenuwen die de stembanden aansturen.
In veel gevallen is dat na een operatie, als er een tak van de nervus vagus geraakt wordt. Die tak staat specifiek in voor de aansturing van de spieren die de stembanden doen bewegen. De stembanden zijn dan de eerste slachtoffers. Vaak is dat na schildklier- of hartoperaties of andere ingrepen in de buurt van die zenuw. In sommige gevallen kan een infectie, intubatie of een tumor de oorzaak zijn. En soms is de oorzaak gewoon onduidelijk.
Symptomen stembandverlamming
De symptomen van een stembandverlamming kunnen variëren afhankelijk van de ernst en de oorzaak, maar kunnen onder meer heesheid, moeite met praten of fluisteren, ademhalingsproblemen, en soms zelfs slikproblemen omvatten.
Wat is een eenzijdige stembandverlamming
Een eenzijdige stembandverlamming wil zeggen dat een van de twee stembanden tijdelijk of permanent verlamd is. Normaal gezien bewegen de twee stembanden naar een middellijn toe als je praat, zingt of andere geluiden produceert. Door de lucht die je tussen je stembanden perst, krijg je trillingen die zich uiten als geluid. Als een van je stembanden verlamd is, beweegt die niet meer. Met andere woorden: je hebt maar één stemband meer die actief meewerkt om geluid voort te brengen.
Kun je praten bij een stembandverlamming
Als de verlamde stemband dicht genoeg bij die middellijn staat, kan de andere stemband dat compenseren. Vaak is het vermoeiender en kan je niet zo luid praten, maar lukt het wel nog. Als de verlamde stemband te ver van de middellijn ligt, kan de andere stemband die afstand niet compenseren. Dan is fluisteren het hoogst haalbare.
Hoe ontdek je het
Bij vermoeden van een stembandverlamming verwijst je huisarts je door naar een KNO-arts en/of een stemspreekuur. De KNO-arts voert een grondig onderzoek van je stembanden uit en beoordeelt de positie van de stemband in geval van verlamming. Tijdens het bezoek aan het stemspreekuur zal de logopedist eveneens onderzoek doen naar de kwaliteit van je stem en je stemgebruik. Daarnaast zal de arts in dit stadium ook de eerste adviezen met je bespreken.
Behandeling stembandverlamming
De behandeling van stembandverlamming kan variëren afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de aandoening, en kan bestaan uit spraaktherapie, medicatie of in sommige gevallen chirurgie om de stembanden te corrigeren. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als er sprake is van stemproblemen of vermoedens van een stembandverlamming, zodat de juiste diagnose en behandeling kunnen worden vastgesteld.
Logopedie is mogelijk een redmiddel, omdat ze daar de juiste spieren weer proberen te activeren. Met logopedie kan je ook andere technieken leren om je stem zo optimaal mogelijk te gebruiken zonder dat er te veel lucht ontsnapt tussen de stembanden. Sommige mensen kiezen voor een operatie, waarbij een chirurg een soort van prothese aanbrengt om de stemband naar het midden te fixeren.
Het grote probleem is: er zijn veel verschillende soorten logopedische technieken, maar eigenlijk weten ze niet welke techniek waarvoor het beste werkt.