Lang is gedacht dat een maagzweer te maken heeft met zenuwen. Iemand die erg gespannen was, kreeg het dacht men. Inmiddels is wel bekend dat de oorzaak van een maagzweer vaak gewoon bij een bacterie ligt.
De Helicobacter pylori bacterie is verantwoordelijk voor een wond in de slijmvlieslaag. Deze laag moet de maag of de twaalfvingerige darm beschermen. Een andere belangrijke oorzaak van een maagzweer is het gebruik van pijnstillers, bloedverdunners of corticosteroïden die de maagwand aantasten.
Wat is een maagzweer?
De naam ‘maagzweer’ is eigenlijk wat een curieuze naam, want de zweer kan dus niet alleen in de maag ontstaan, maar ook in de twaalfvingerige darm. Dit is het eerste deel van de dunne darm. Zodra eten uit de maag is, komt het terecht in de twaalfvingerige darm.
Bij de aandoening ontstaat er een gat in de slijmvlieslaag van maag of twaalfvingerige darm. Door het gat in de slijmvlieslaag liggen de zenuwen in de bindweefsellaag ’open en bloot’. Als het zure maagsap met deze zenuwen in contact komt, veroorzaakt dat vaak hevige pijn.
Oorzaak van maagzweer
De belangrijkste oorzaak van een zweer in de maag of twaalfvingerige darm is de Helicobacter pylori bacterie. Lang was de theorie dat te veel maagsap en stress de oorzaken waren. Stress en ook andere factoren, zoals roken, kunnen de klachten wel verergeren maar niet veroorzaken. Een tweede oorzaak van een zweer in de maag of twaalfvingerige darm is het gebruik van medicijnen.
De Helicobacter pylori bacterie
De Helicobacter pylori bacterie is bij veel mensen de veroorzaker van een maagzweer. Deze bacterie kan maagzuur overleven en daar dus zijn verwoestende werk doen. Vaak worden mensen al op jonge leeftijd besmet met de Helicobacter pylori bacterie. Zit de bacterie eenmaal in de maag en wordt hij niet behandeld, dan kan hij daar een leven lang blijven zitten. Overigens krijgt niet iedereen die de Helicobacter pylore bacterie in zijn lijf heeft zitten het. Dat gebeurt bij ongeveer 1 op de 5 mensen.
Medicijngebruik
Sommige ontstekingsremmende middelen en pijnstillers zorgen ook voor een gat in de maag of darmwand. Het gaat dan om de zwaardere pijnbestrijdingsmiddelen als diclofenac, ibuprofen en naproxen. Ook bloedverdunners (acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium) en corticosteroïden zoals prednisolon, kunnen zorgen voor een wond in de maagwand. Daarom is het van groot belang bij het gebruik van deze middelen ook een maagbeschermer te gebruiken.
Klachten bij een maagzweer die echt uit de maag komt
Iemand die een maagzweer heeft in de maag, klaagt vooral over pijn in het maaggebied, vooral na het eten. Verder is er vaak sprake van:
- Misselijkheid
- Maagzuurklachten (een soort prop in de keel of de slokdarm of een hele zure adem)
- Braken
- Oprispingen. Dit opboeren kan er voor zorgen dat de maaginhoud helemaal tot in de keel kan komen
- Weinig eetlust
- Een opgeblazen gevoel
- Maagbloeding
- Ook kan het een maagbloeding veroorzaken. De ontlasting is dan zwart en teerachtig of iemand geeft bloed op.
Doorbrekende maagzweer
Daarnaast kan de maagzweer ook doorbreken naar de buikholte, een perforatie genoemd. Heel plotselinge, maar zeer ernstige buikpijn zijn het gevolg. Wordt die perforatie niet behandeld dan kan de situatie snel verergeren. Daarom moet in zo´n geval direct een arts worden ingeschakeld.
Klachten bij een zweer in de twaalfvingerige darm
- Een zweer in de twaalfvingerige darm veroorzaakt met name pijn wanneer de maag leeg is en ’s nachts.
- Een maagzweer maar geen klachten
- Er zijn ook mensen die een maagzweer hebben zonder dat zij klachten hebben. Ze kunnen wel een maagbloeding krijgen en zo wordt duidelijk dat iemand al langere tijd een maagzweer had.
Hoe weet je of je een maagzweer hebt?
Vaak wordt bij een maagzweer eerst gekeken of iemand besmet is met de Helicobacter pylori. Dat kan op 3 manieren:
- Door bloedonderzoek
- Met een ademonderzoek
- Via onderzoek van de ontlasting
Als iemand maagbeschermers gebruikt, moet echter eerst 2 weken gestopt worden met het gebruik daarvan om de bacterie te ontdekken. Alleen bij bloedonderzoek is dat niet aan de orde. Vaak is het niet verantwoord om mensen te laten stoppen met de maagbeschermers en wordt dan gekozen voor een vierde optie en dat is een kijkonderzoek van de maag.
Daarbij wordt een flexibele slang met een kleine videocamera en een lampje door de keel in de slokdarm en maag gebracht. Geen fijn onderzoek, want mensen hebben daardoor vaak een natuurlijke kokhalsreflex. De binnenkant van de maag kan zo wel goed bekeken worden en de arts kan biopten wegnemen. Dit zijn kleine stukjes weefsel. Dit weefsel wordt dan onderzocht en brengt uitsluitsel over een mogelijke maagzweer. De arts kan ook zien of de maag geïrriteerd is.
Behandeling van maagzweer
Wie het heeft die wordt veroorzaakt door de Helicobacter pylori bacterie krijgt gedurende een week een zware antibiotica kuur. Deze bestaat uit twee verschillende antibiotica en een maagzuurremmer, die 2 keer per dag moeten worden ingenomen. De antibiotica zorgen ervoor dat de Helicobacter verdwijnt en de maagzuurremmer bevordert de genezing van de maagzweer. De pillen moeten 1 uur voor het eten worden ingenomen en veroorzaken vaak wel ook klachten. Bij 10 procent van de mensen die de kuur slikken, is nog een kuur nodig om de bacterie te bestrijden.
Als er geen infectie is met de Helicobacter pylori, dan moeten maagzuurremmers er voor zorgen dat het maagsap (tijdelijk) minder zuur wordt gemaakt en kan het gat in de slijmvlieslaag herstellen.
Wat kun je zelf doen bij een maagzweer
Sommige gewoonten van mensen maken de kans op een maagzweer groter. Een gezonde lijfstijl is dan ook erg belangrijk. Zo is roken erg slecht, want het verzwakt het maagslijmvlies. Ook voldoende rust en ontspanning zijn belangrijk. Spanning en stress zijn niet de oorzaak van maagklachten en een maagzweer, maar kunnen de klachten wel verergeren.
Gezond en vezelrijk eten is belangrijk, ook bij een maagzweer. Alleen reageert de maag die niet goed functioneert wel hevig op kruidig eten, vet eten, tomaten, alcohol, drankjes met koolzuur, citrusvruchten, azijn, melk, kool, pepermunt, ui, knoflook, chocolade, koffie en thee. Die voeding kan beter even worden gemeden. Ook is het belangrijk om 3 uur voor het slapen gaan niets meer te eten. In de nacht krijgt de maag dan rust en gaat ook niet hard aan de slag met maagzuur. Bovendien kan het maagzuur dan ook niet naar boven vloeien en het keelgebied aantasten.
Voldoende lichaamsbeweging is verder ook van groot belang voor een gezond lichaam.
Bij een maagzweer is het belangrijk om niet te veel eten ineens te nemen. Neem wat kleinere porties en kauw goed.
Maagzweer en alcohol
Als je voor een lange tijd veel alcohol drinkt heeft een grote impact op de maag. Alcohol heeft een hoge zuurgraad en stimuleert de aanmaak van maagzuur. Dit zuur kan de beschermende slijmlaag aan de binnenkant van de maag aantasten. Hierdoor raakt de maagwand geïrriteerd of ontstoken. Blijf je drinken, bijvoorbeeld om de pijn te verzachten, dan loop je op de lange termijn risico op een maagzweer door alcohol. Denk aan weken achter elkaar meer dan 5 glazen alcohol per dag. Het verband tussen een maagzweer en alcohol is dus duidelijk. Je kunt zelfs permanente schade aanrichten aan je maag.
Vaak ontstaat een maagzweer na veel alcohol drinken. Hoe meer je blijft drinken, hoe groter de maagzweer wordt. Een maagzweer en alcohol zijn dus zeker geen goede combinatie. De maagzweer kan gaan bloeden. Je kunt dan bloedarmoede krijgen en een zwarte ontlasting. Soms kun je zelfs bloed overgeven.