Vitamines zijn de bouwstoffen om het lichaam goed te laten functioneren. Grofweg kunnen we vitamines verdelen in twee categorieën: sommige zijn in vet oplosbaar (A, Krijg ik in Nederland genoeg vitamine D binnen?D, E en K) en sommige zijn oplosbaar in water (B en C). B12 speelt een belangrijke rol bij de stofwisseling en komt uitsluitend voor in dierlijke producten.
Waarom vitamine B12 belangrijk is
Vitamine B12 heeft een positieve invloed op het immuunsysteem en op de werking van het zenuwstelsel. B12 is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes. Het helpt tegen futloosheid en vermoedheid. Voor de mens is het bovendien belangrijk voor een normale werking van het zenuwstelsel en voor de ontwikkeling van rode bloedcellen in het beenmerg.
Waar zit veel vitamine B12 in?
Het lichaam maakt zelf geen B12 aan en dus halen we het uit voeding. Vitamine B12 komt vooral veel voor in vlees, vis, eieren en zuivel. Dierlijke producten dus. Het is om die reden, dat lage B12-waarden vaker voorkomen bij vegetariërs en veganisten. Mensen die nooit dierlijke producten eten, lopen een hoger risico op een B12-tekort.
B12. Een bijzondere vitamine
Vitamine B12 is in water oplosbaar. Dat geldt overigens voor alle B-vitamines. Normaal gesproken zorgt dat ervoor, dat een vitamine niet in het lichaam kan worden opgeslagen. Toch is er een belangrijk verschil tussen B12 en andere B-vitamines. Ons lichaam is namelijk wel in staat een voorraadje B12 op te slaan in de lever. Een optimale voorraad kan genoeg zijn voor drie tot tien jaar lang. Hoe lang precies? Dat hangt af van leeftijd, leefstijl en eventuele gezondheidsklachten.
Wat zijn de symptomen van een B12-tekort?
Er is een aantal symptomen dat kan wijzen op een tekort aan vitamine B12. Denk aan gevoelloze tenen en vingers, tintelingen, minder precieze bewegingen (dingen laten vallen, bijvoorbeeld) en problemen met het evenwicht. Dat zijn in feite allemaal zenuwproblemen. Een tekort aan B12 kan leiden tot bloedarmoede en dus ook de symptomen, die daarbij horen:
- Een vermoeid (en zwak) gevoel
- Kortademig bij inspanning
- Hoofdpijn
- Oorsuizen
- Hartkloppingen
- Duizeligheid
- Transpireren
- Gevoel flauw te vallen
De oorzaken van een tekort aan vitamine B12
Er zijn veel manieren om een tekort aan vitamine B12-tekorten op te lopen. De belangrijkste is een pernicieuze anemie. Dat is een vorm van bloedarmoede. Het is een aandoening waarbij de maag niet genoeg aanmaakt van de stof, die zorgt voor het transport van vitamine B12 door het lichaam. Een tekort komt ook relatief vaak voor bij vegetariërs en veganisten. Zij eten geen dierlijk voedsel en dat is nu juist het voedsel waarin veel vitamine B12 zit.
Ook mensen die een maagverkleining ondergingen, hebben grotere kans op een tekort. De maag speelt een belangrijke rol bij de opname en het transport van vitamine B12. Als een deel van de maag is weggehaald, dan heeft dat dus gevolgen.
Daarnaast zijn er chronische aandoeningen, die een B12-tekort in de hand werken. De Ziekte van Crohn is er een van. Dat geldt ook voor een maagontsteking (gastritis). Bij de Ziekte van Crohn is met name de dunne darm niet goed in staat om B12 op te nemen.
De oorzaak van een chronisch tekort aan vitamine B12 is vaak niet gemakkelijk te achterhalen. Patiënten hebben klachten (vermoeidheid, stemmingswisselingen, pijn aan de gewrichten, concentratieproblemen) die artsen niet meteen aan een B12-tekort koppelen. Daardoor kan het lang duren voor een tekort ontdekt wordt.
Een bijzondere oorzaak. Lachgas en vitamine B12
Het is een trend van de laatste jaren: (met name) jongeren die lachgas gebruiken. Heeft lachgas invloed op B12-tekort? Jazeker, vooral als het om grote hoeveelheden gaat. Dat kan zorgen voor evenwichtsstoornissen of zelfs helemaal niet meer kunnen lopen. Lachgas zorgt ervoor dat het lichaam vitamine B12 niet meer kan gebruiken. Daardoor krijgen gebruikers dezelfde symptomen krijgen als iemand met een B12-tekort. Er is een extra gevaar. Er kunnen neurologische klachten ontstaan, die slechts voor een deel ongedaan gemaakt kunnen worden. Revalideren kan, maar vaak blijven er restklachten over.
Een overschot aan B12?
Tot nu toe ging het over een tekort aan vitamine B12. Maar kun je er ook teveel van hebben? Ja! Dat kan. Onderzoekers van het UMCG (Groningen) waarschuwden daarvoor. Een hogere concentratie zou een indicator zijn voor een hogere kans op sterfte. Later is de uitkomst van dat onderzoek enigszins genuanceerd. Het zegt eigenlijk alleen, dat je niet teveel supplementen moet slikken. Het onderzoek gaat niet op voor mensen met een medisch aangetoond tekort aan vitamine B12. Voor die mensen blijft het verstandig een tekort aan te vullen als dat medisch nodig is, zeggen de onderzoekers.