Voorlezen kan een mooie manier zijn om contact te maken met iemand met dementie. Of het nu alzheimer is of vasculaire dementie. In beide gevallen gaat het geheugen achteruit. Voorlezen kan helpen
Wie dement is, kan vaak niet meer zelf lezen. Dat heeft te maken met het geheugenverlies. Voorlezen helpt om de aandacht vast te houden. Bovendien is voorlezen een manier om contact te leggen, om aan te raken wat vanbinnen verborgen zit. Terwijl je voorleest zie je veranderingen. Mensen gaan meer rechtop zitten en worden alerter. Er kunnen emoties en gedachten opkomen die ze willen delen. Het voorlezen kan leiden tot waardevolle gesprekjes.
Voorlezen als geheugentraining
Luisteren naar een verhaal vraagt veel van iemand met dementie. Degene moet om het verhaal te kunnen volgen de aandacht erbij houden en onthouden waar het verhaal over gaat. Maar ook welke personen in het verhaal voorkomen en welke rol ze spelen. Door dementerenden regelmatig voor te lezen, help je hem deze cognitieve functies te trainen en te verbeteren.
Herinneringen ophalen
Mensen met dementie worden vaak geconfronteerd met wat ze niet meer kunnen en met het geheugen dat hen in de steek laat. Als je aan hen voorleest, worden ze als mens gezien. Door materiaal uit hun kindertijd en jongvolwassenheid te gebruiken, versterk je bovendien hun identiteitsgevoel. Dat zijn de periodes en thema’s waar zij wel nog herinneringen aan hebben, waar zij wel nog over kunnen praten.
Terugkeren naar vertrouwde herinneringen geeft vaak een gevoel van kalmte en geborgenheid bij veel mensen met dementie. Het voorlezen uit boeken van vroeger is daarom een uitstekende manier om deze herinneringen op te roepen.
Onderzoek naar voorlezen aan dementerenden
Onderzoekers van de Universiteit van Perugia hebben ook aangetoond dat het geheugen verbetert door middel van voorlezen. Gedurende zestig sessies lazen een groep studenten voor aan enkele ouderen met dementie. Na deze sessies presteerden de luisteraars beter bij geheugentesten. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat ze, om het verhaal te begrijpen, de informatie moeten verbinden met hun eigen ervaringen en de kennis, beelden en semantische categorieën in hun geheugen. Er is dus een voortdurende interactie tussen wat de ouderen horen en wat al in hun geheugen aanwezig is.
Resultaat bij mensen bij vasculaire dementie
Een andere groep lieten ze televisie kijken. Na acht weken bleek dat de cognitieve vermogens van de groep die werd voorgelezen vooruit waren gedaan, terwijl bij de tv-kijkers sprake was van een lichte achteruitgang. Er was wel een verschil tussen de alzheimerpatiënten en mensen met vasculaire dementie. Het geheugen met vasculaire dementie zagen ook hun taalvaardigheden en concentratievermogen vooruitgaan.
Door te praten over het verhaal haalden ze herinneringen op uit hun eigen leven en vergeleken dat met wat er in het verhaal gebeurde. Sociaal contact helpt namelijk ook het cognitieve functioneren te verbeteren. Nadeel is wel dat daardoor in het onderzoek niet duidelijk werd of de verbetering nu kwam door het contact of door het voorlezen. Het heeft in ieder geval effect. Omdat er nog geen geneesmiddel is, helpt alles om de achteruitgang te vertragen.